از دیرباز تاکنون پنیر یکی از مواد غذایی پرمصرف در ایران بوده است که غالب افراد آن را در وعده صبحانه مصرف میکنند. اگر چرخی در بازار لبنیات بزنید انواع و اقسام پنیرها با برندهای مختلف را در بازار خواهید داد که در بستهبندیهای گوناگون با قیمتهای مختلف عرضه میشوند. شاید بر اثر تبلیغات با برخی برندهای تولیدکننده پنیر آشنا باشید ولی اگر در میان آنهمه برند و محصول متنوع با عنوان پنیر لیقوان مواجه شوید هیچ شکی در خرید پنیر لیقوان نخواهید کرد. خصوصاً اگر بدانید قرار است پنیر سنتی اصل لیقوان را خریداری کنید.
پنیرهای زیادی به اسم پنیر لیقوان در بازار موجود است و شرکتهای مختلف پنیر سنتی خود را با نام پنیر لیقوان روانه بازار کردهاند. به همین دلیل بسیاری هنوز نمیدانند پنیر لیقوان یک برند نیست بلکه یک مکان است. لیقوان روستای بسیار زیبایی از توابع تبریز در آذربایجان شرقی است که پایتخت پنیر ایران است و کاروکاسبی اکثر ساکنین آن بهصورت مستقیم و غیرمستقیم با لبنیات خصوصاً تولید پنیر گرهخورده است.
پنیر لیقوان پنیری است که در شهر لیقوان تولید میشود و به دلیل طعم و مزه خاص آن بسیار محبوب است. بهطوریکه حجم بسیار زیادی از پنیر تولیدی این شهر به کشورهای همسایه صادر میشود.
ازآنجاکه پنیر لیقوان بسیار مشهور و محبوب است شرکتهای صنعتی نیز اقدام به تولید پنیر لیقوان کردهاند و محصول خود را با عنوان پنیر لیقوان به فروش میرسانند اما مطمئناً کیفیت و طعم پنیر تولیدی به روش صنعتی در کارخانهها به گردپای پنیر اصل لیقوان که به روش سنتی تهیه میشود و در آن از شیر گوسفندی تازه استفاده میشود، نخواهد رسید.
سؤال اصلی اینجاست که چه چیزی باعث کیفیت خاص و مثالزدنی پنیر لیقوان شده است که تا این حد بین مردم معروف و محبوب است؟ راز کیفیت بالا و طعم خاص پنیر لیقوان در چیست؟

شیر گوسفندی تازه
بسیاری از پنیرها با شیر گاو تهیه میشوند آن هم شیری که چربی خود را ازدستداده و برای سایر محصولات استفاده شده است؛ ولی پنیر لیقوان با شیر تازه گوسفندی تهیه میشود و بههیچعنوان چربی شیر گرفته نمیشود. حتی جالب است بدانید در روستای لیقوان گاو بهندرت دیده میشود و بیشتر دامداران گوسفند دارند.
ازآنجاکه شیر گوسفند بر خلاف شیر گاو در تمامی فصول سال در دسترس نیست کارخانهها صنعتی نمیتوانند این محصول را بهصورت دائم تهیه کنند ولی در روستای لیقوان از اواخر زمستان تا اواسط تابستان که شیر گوسفند موجود است اقدام به تهیه و تولید پنیر میکنند.
تولید سنتی در مقابل تولید صنعتی
نیک میدانیم که شیوههای تولید در گذشته بهصورت سنتی انجام میشد و طعم و مزه مواد غذایی در سطح بالایی قرار داشت. اما امروزه باتوجهبه تولید صنعتی و لزوم افزایش سود تجاری، کیفیت محصولات کاهش پیدا کرده است.
لبنیاتی که به شیوه سنتی توسط دست تولید میشود بههیچعنوان با محصولات صنعتی تولید شده در دستگاههای صنعتی قابل قیاس نیست.

عدم استفاده از مواد نگهدارنده
در محصولات صنعتی برای ماندگاری بالای محصولات از مواد نگهدارنده استفاده میکنند درصورتیکه در پنیر اصل سنتی لیقوان خبری از مواد نگهدارنده نیست و کیفیت پنیر به حدی بالاست که بهصورت طبیعی ماندگاری بالایی دارد.
تجربه بالای تولید پنیر
تولید پنیر در لیقوان شغل آباواجدادی روستاییان بوده و مردم این منطقه از قدیمالایام به تولید لبنیات و پنیر مشغول بودهاند. مسلماً تجارب بهدستآمده نسل به نسل گشته و کلیه آموزههای قدیم به کمک علم نسل جدید آمده تا کیفیت لبنیات تولیدی بیش از بیش گردد.
شیردوشی توسط مردان
شاید برایتان جالب باشد بدانید که در اکثر روستاها بانوان وظیفه دوشیدن شیر گاو و گوسفندها را برعهده دارند ولی در لیقوان این کار بر عهده مردان است. دست زنان به طور طبیعی از دست مردان کوچکتر است و در هنگام دوشیدن ممکن است آلودگی به شیر منتقل شود. گرچه این آلودگی در جوشاندن از بین میرود ولی بر روی طعم شیر تأثیرگذار خواهد بود. اما دوشیدن شیر توسط مردان آلودگی شیر را به حداقل رسانده و کیفیت شیر بهتر حفظ خواهد شد.

طبیعت لیقوان راز اصلی کیفیت پنیر لیقوان است
شاید تمامی موارد گفته شده در کیفیت نهایی پنیر تولیدی نقش داشته باشند اما اگر بخواهیم یک مورد را بهعنوان راز اصلی طعم پنیر لیقوان عنوان کنیم بی شک باید به طبیعت لیقوان مراجعه کنیم.
دشتهای سرسبز کوهپایه سهند با داشتن گیاهان دارویی خاص این خطه، آبمعدنی سرازیر شده از کوههای آتشفشانی که توسط دام مورداستفاده قرار میگیرد محصول نهایی را بسیار خاص کرده است.
علاوه بر این، وجود زاغههای دست کن در دل کوهها که در تابستانها خنک و در زمستانها گرم است محل بسیار مناسبی برای نگهداری دام و یا ذخیره پنیر تولیدی است تا پنیر اصطلاحاً جاافتاده و آماده مصرف شود.
بازتاب: حسین
بله. البته کاهاً ممکنه از شیر بز هم که همون کیفیت شیر گوسفند رو داره استفاده کنیم. برخی از شرکت های صنعتی تولید کننده پنیر از شیر گاه یا مخلوط شیر گاو و گوسفند برای تولید پنیر استفاده می کنن که مورد تایید ما نیست.